Η ευφυής γεωργία ήρθε για να μείνει
Της Βικτωρίας Αποστολοπούλου
Ηπαραγωγικότητα της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας αυξάνεται με ετήσιους ρυθμούς που υπολείπονται των άλλων κρατών-μελών. Η μέση ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας της ΕΕ των 28 για την περίοδο 2007-2017 βρίσκεται στο 0,9%, όταν στην Ελλάδα κυμαίνεται στο 0,4% γεγονός που την κατατάσσει στην 5η χειρότερη επίδοση της ΕΕ των 28.
Βρισκόμαστε ήδη στην εποχή της ψηφιοποίησης. Στην εποχή που η βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα συνδέεται, εκτός των άλλων, και με την επιτυχή ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών, της γνώσης και της συμβουλευτικής στο χωράφι. Χώρες, μικρομεσαίου μεγέθους, όπως η Ιρλανδία, έχουν καταφέρει να βγουν από την κρίση και να ανατάξουν τον αγροτικό τους τομέα μέσω των τριών αυτών παραμέτρων, ενώ χώρες όπως η Ολλανδία έχουν καταφέρει να αποκτήσουν έναν παγκόσμιο ηγετικό ρόλο στον αγροδιατροφικό τομέα λόγω της αυξημένης ενσωμάτωσης της καινοτομίας.
Στο κείμενο που ακολουθεί, φορείς του αγροδιατροφικού τομέα, ειδικοί επιστήμονες και δημόσια πρόσωπα καταθέτουν τις απόψεις τους για τη σημασία της ευφυούς γεωργίας και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της παραγωγικότητας. Επίσης, παρουσιάζονται εφαρμογές ευφυούς γεωργίας ανά την Ελλάδα μέσω των οποίων αποδεικνύονται τα πολλά και διαφορετικά οφέλη της ευφυούς γεωργίας και της ψηφιοποίησης του αγροτικού τομέα.
Φιλ Χόγκαν, Ευρωπαίος Επίτροπος Γεωργίας
Καταλυτική η ευφυής γεωργία για παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα
Υπέρμαχος των νέων τεχνολογιών και της σημασίας τους στη βελτίωση της παραγωγικότητας, της θέσης των προϊόντων στην αγορά και της βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης των Ευρωπαίων αγροτών είναι ο Ευρωπαίος επίτροπος Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν.
Ο ίδιος έχει αναφέρει πολλές φορές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ένθερμος υποστηρικτής της ψηφιοποίησης του αγροτικού τομέα και της υπαίθρου, καθώς η επιλογή αυτή εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Επίσης, έχει τονίσει ότι ο ρόλος της καινοτομίας είναι καταλυτικός στην παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα του αγροτικού τομέα, στην περιφερειακή ανάπτυξη, στους όρους και στις συνθήκες διαβίωσης στην ύπαιθρο, στην επίτευξη των διεθνών υποχρεώσεων της Ευρώπης για το κλίμα και το περιβάλλον.
Πρωτοπόρος η Ελλάδα στον ψηφιακό μετασχηματισμό
Παρά τον αργό ρυθμό ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα, η Ελλάδα έχει καταφέρει να ξεχωρίσει και να θέσει τον ελληνικό στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Για πρώτη φορά, μέσω του έργου του Ψηφιακού Μετασχηματισμού του Αγροτικού Τομέα, που έχει ήδη προκηρυχτεί, θα δημιουργηθεί μια εθνική δημόσια υποδομή συλλογής δεδομένων για τον πρωτογενή τομέα σε όλη την Ελλάδα, που θα αξιοποιεί σύγχρονες τεχνολογίες, όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoΤ), την ανάλυση μεγάλων δεδομένων (BigData) και τη δορυφορική παρακολούθηση της γης.
Το έργο, το οποίο έχει ως στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής έως 45%, τη βελτίωση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων, την αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών και μείωση των κινδύνων που απειλούν την παραγωγή, τη μείωση του περιβαλλοντικού αντικτύπου, την προστασία του καταναλωτή και την αξιοποίηση ανοιχτών γεωργικών δεδομένων από όλους, μπορεί να μετατρέψει, σύμφωνα με τον Ευρωπαίο επίτροπο, τον αγροτικό τομέα της Ελλάδας σε παράδειγμα και για τα άλλα κράτη-μέλη.
Συγκεκριμένα, σε παλαιότερες δηλώσεις του στην «ΥΧ», είχε τονίσει ότι «οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν, ήδη, αρχίσει να αλλάζουν καθοριστικά τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε την τροφή μας, διαχειριζόμαστε τη γη μας, τον τρόπο με τον οποίο τρεφόμαστε και καταναλώνουμε, ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο διεξάγουμε την επιστημονική μας έρευνα. Ως Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρέχουμε ισχυρή υποστήριξη σε αυτά τα κρίσιμα πεδία πολιτικής και στοχεύουμε να κάνουμε ακόμη περισσότερα κατά το επόμενο διάστημα, επιταχύνοντας την ανάπτυξη και την υιοθέτηση της ψηφιοποίησης με δύο τρόπους. Αφενός με τις προτάσεις μας της νέας ΚΑΠ και αφετέρου με το μεγάλο πρόγραμμα Horizon.
Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που πρωτοστατούν, δραστηριοποιούνται και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες στον τομέα αυτόν από την πρώτη στιγμή. Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που η Ελλάδα εξήγγειλε το πρόγραμμα για την ψηφιοποίηση του αγροτικού τομέα. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που θα ενισχύσει την ανταγωνιστική της θέση στις ψηφιακές τεχνολογίες και θα τις μετατρέψει σε ακρογωνιαίους λίθους για την οικοδόμηση του μέλλοντος. Η πρόοδος που έχει σημειώσει η χώρα στην ψηφιοποίηση της γεωργίας είναι εντυπωσιακή και θα αποτελέσει το παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής για τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Γιώργος Μαρκοπουλιώτης, επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
«Λύσεις επωφελείς για περιβάλλον και ανταγωνιστικότητα»
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι αγρότες είναι πολλές: κλιματική αλλαγή, φυσικές καταστροφές, επιβλαβείς οργανισμοί και ασθένειες. Όμως, η χρήση των νέων τεχνολογιών μπορεί να προσφέρει λύσεις επωφελείς για το περιβάλλον και το κλίμα, αυξάνοντας παράλληλα την αποδοτικότητα και την ανταγωνιστικότητα.
Ωστόσο, η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών παραμένει ακόμα χαμηλή και διαφέρει από χώρα σε χώρα. Αυτό το κενό πρέπει να αντιμετωπιστεί, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλοι, συμπεριλαμβανομένων των μικρών αγροτών, θα έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία και θα επωφεληθούν από αυτήν. Οι προτάσεις της Επιτροπής για την Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2020 αναδεικνύουν τη σημασία της χρήσης νέων τεχνολογιών. Για παράδειγμα, περιλαμβάνουν την υποχρεωτική χρήση του εργαλείου αειφορίας γεωργικών εκμεταλλεύσεων για τα θρεπτικά συστατικά (FaST) από δικαιούχους υποστήριξης εισοδήματος. Το εργαλείο αυτό στοχεύει στη διευκόλυνση της βιώσιμης χρήσης λιπασμάτων για όλους τους αγρότες στην ΕΕ, ενώ συγχρόνως ενισχύει την ψηφιοποίηση του αγροτικού τομέα.
Παράλληλα, για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2021-2027, η Επιτροπή πρότεινε κονδύλιο ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ για την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα των τροφίμων και της γεωργίας μέσω του προγράμματος Horizon Europe. Ο στόχος μας είναι ένας: Οι αγρότες μας να επωφεληθούν πλήρως από τον συνεχιζόμενο ψηφιακό μετασχηματισμό των οικονομιών και των κοινωνιών μας.
Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, ευρωβουλευτής
«Εθνικό στοίχημα επιβίωσης ο ψηφιακός μετασχηματισμός»
Η αειφόρος ανάπτυξη σχετίζεται όλο και περισσότερο με τη δυνατότητα των περιφερειακών οικονομιών να καινοτομούν και να μετασχηματίζονται σ’ ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Στον ραγδαία εξελισσόμενο και ψηφιοποιημένο κόσμο που ζούμε, η Ελλάδα καλείται να διαμορφώσει μια νέα αρχιτεκτονική, που θα απελευθερώσει τη δημιουργικότητα, θα διευκολύνει την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, επενδύοντας στη γνώση και στις νέες τεχνολογίες.
Για εμάς, στη Νέα Δημοκρατία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας δεν είναι απλώς ένας αναπτυξιακός στόχος. Είναι εθνικό στοίχημα επιβίωσης. Και γι’ αυτό ο πρωθυπουργός μας, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης το πέρασμα της πατρίδας μας στην ψηφιακή εποχή.
Στη Νέα Δημοκρατία πιστεύουμε στη δυναμική της αγροτικής οικονομίας και της ελληνικής περιφέρειας. Θεωρούμε τις νέες τεχνολογίες πυλώνα ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα και εστιάζουμε στην αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων που θα διατεθούν στην επόμενη διαχειριστική περίοδο. Επενδύουμε στρατηγικά στην «έξυπνη γεωργία», για να μπορέσουν περισσότεροι νέοι άνθρωποι να ενσωματώσουν στην παραγωγή τους καινοτόμες δράσεις, για να αναδειχθούν η ποιότητα, αλλά και τα τοπικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων της χώρας μας, για να μπορέσουν τα ελληνικά μας προϊόντα να γίνουν ακόμα πιο ανταγωνιστικά.
Μανώλης Κεφαλογιάννης, ευρωβουλευτής
«Η ανάπτυξη περνάει μέσα και από την αναγέννηση του αγροτικού τομέα»
Το μέλλον της ελληνικής γεωργίας είναι άρρηκτα δεμένο με την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Η Νέα Δημοκρατία έχει παρουσιάσει τις βασικές κυβερνητικές δεσμεύσεις της για τα αγροτικά προβλήματα, προκειμένου να καταστεί ο αγροτικός τομέας αρωγός στην ανάπτυξη και στην ουσιαστική έξοδο της πατρίδας μας από την οικονομική κρίση. Στην πολιτική, χρήσιμος είναι όχι αυτός που αναλύει τα προβλήματα, αλλά αυτός που δίνει λύσεις.
Η νέα ΚΑΠ, μέσα από τα στρατηγικά σχέδια, προσφέρει πολλές και ανεκμετάλλευτες δυνατότητες. Απαιτείται η βέλτιστη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων, των επενδύσεων, της καινοτομίας, του εκσυγχρονισμού της γεωργικής δραστηριότητας, της επιχειρηματοκεντρικής προσέγγισης.
Από την άλλη πλευρά, οι Ομάδες και Ενώσεις Παραγωγών, οι Διεπαγγελματικές ανά προϊόν με την ουσιαστική συμβολή της πολιτείας, η επαρκής επαγγελματική κατάρτιση των αγροτών μας, η διασύνδεση του αγρότη με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακά ιδρύματα μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση του αγροτικού κόστους και στην αύξηση της παραγωγής. Να αυξήσουν την προστιθέμενη αξία των προϊόντων μας.
Αξίζει, όμως, νομίζω να σταθούμε έστω και ακροθιγώς στον σημαντικό ρόλο των νέων τεχνολογιών. Για παράδειγμα, στη διαχείριση του αρδευτικού νερού με συλλογή αξιόπιστων αγρομετερεωρογικών δεδομένων, τον σχεδιασμό και την κατασκευή λειτουργικών εγγειοβελτιωτικών έργων για αποθήκευση και μεταφορά του νερού, τη μείωση των απωλειών μέσω εκσυγχρονισμού των αρδευτικών δικτύων, την εισαγωγή προηγμένων αρδευτικών συστημάτων και πρακτικών (άρδευση ακριβείας, ελλειμματική άρδευση και συμβουλευτική άρδευση), τη χρήση τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών.
Στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, όπως το GPS, η τηλεπισκόπηση, η ρομποτική και συστήματα αυτόματου ελέγχου και τα δίκτυα αισθητήρων, που θα συμβάλουν δραστικά τόσο στην αύξηση της παραγωγικότητας όσο και στη βελτίωση της ποιότητας των αγροτικών μας προϊόντων.
Νίκος Παππάς, βουλευτής Νότιου Τομέα Β’ Αθηνών και πρώην υπουργός ΨΗΠΤΕ
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του πρωτογενούς τομέα ξεκίνησε. Ας ολοκληρωθεί χωρίς χρονοτριβή»
Προτεραιότητα της δικής μας πολιτικής ήταν η δίκαιη διάχυση των νέων τεχνολογιών σε όλη την κοινωνία. Η δίκαιη ψηφιακή ανάπτυξη αποτελεί ζήτημα ισότητας και δημοκρατίας και κοινή πεποίθηση όλων είναι πως οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αναβαθμίσουν και να ενισχύσουν βασικούς τομείς της οικονομίας μας. Στο υπουργείο ΨΗΠΤΕ σχεδιάσαμε και ολοκληρώσαμε τον διαγωνισμό για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του γεωργικού τομέα. Με την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο ανοίγει ο δρόμος για την υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο του έργου, κάτι που θα πρέπει να ολοκληρώσει η νέα κυβέρνηση.
Πρόκειται για ένα έργο που έρχεται να αλλάξει άρδην την καθημερινότητα του αγρότη στο χωράφι και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων της υπαίθρου. Τα εισοδήματα των αγροτών θα αυξηθούν σημαντικά, καθώς η εξοικονόμηση του κόστους παραγωγής θα αγγίξει το 40% και το παραγόμενο προϊόν τους θα είναι περισσότερο ανταγωνιστικό, άρα και τα έσοδά τους υψηλότερα. Η αναβάθμιση του προϊόντος θα φέρει τη «σφραγίδα» παραγωγής της γεωργίας ακριβείας, δηλαδή της παραγωγής με λιγότερα λιπάσματα και με καλύτερη διαχείριση των φυσικών πόρων, που θα αξιοποιούνται πλέον με ακρίβεια.
Με το έργο του ψηφιακού μετασχηματισμού του γεωργικού τομέα, περισσότεροι νέοι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά στη γη και ασχολούνται με την καλλιέργειά της, συνδυάζοντας τη γνώση και την εμπειρία των παλαιότερων, όπως και τις νέες τεχνολογίες με τις οποίες είναι περισσότερο εξοικειωμένοι. Νέοι γεωπόνοι, επίσης, θα συμβάλουν στην «ψηφιακή επανάσταση» στο χωράφι και προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τέσσερα κορυφαία πανεπιστήμια της χώρας.
Αν πραγματικά θέλουμε να αναβαθμίσουμε τον πρωτογενή τομέα της Ελλάδας και να ανταποκριθούμε στην πρόκληση παραγωγής περισσότερων, καλύτερων και ασφαλέστερων αγροτικών προϊόντων, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να μας ανοίξουν νέους δρόμους. Φέραμε το αύριο, σήμερα για όλους. Ελπίζουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός του πρωτογενούς τομέα θα ολοκληρωθεί χωρίς χρονοτριβή.
Ολυμπία Τελιγιορίδου, βουλευτής Καστοριάς και πρώην υφυπουργός ΑΑΤ
«Θεμέλιοι λίθοι η καινοτομία και η γνώση»
Η καινοτομία και η γνώση αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για την οικοδόμηση μιας νέας παραγωγικής ανασυγκρότησης του αγροτικού τομέα της οικονομίας. Αν θέλουμε πράγματι ο αγροτικός τομέας της οικονομίας να αποτελέσει πυλώνα της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας, πρέπει να αφήσουμε πίσω τις στρεβλώσεις και τα παλιά μοντέλα και να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μας δίνει η σύγχρονη επιστημονική και τεχνολογική εποχή, ώστε να δημιουργήσουμε αγροτικές επιχειρήσεις που θα είναι και βιώσιμες και ανταγωνιστικές. Ειδικά στην εποχή της ψηφιακής γεωργίας, που στη χώρα μας έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια αρκετά βήματα, η χρήση των καινοτόμων εφαρμογών μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν κυρίως από την κλιματική αλλαγή. Έτσι, χρειάζεται η ορθή χρήση της περιβαλλοντικής διαχείρισης, ο σωστός σχεδιασμός, ώστε να έχουμε μία ορθολογική αξιοποίηση των περιβαλλοντικών όρων και οι επιχειρήσεις μας να μπορούν να έχουν μία αύξηση της παραγωγικότητάς τους, ταυτόχρονα με την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, ταυτότητας και αυθεντικότητας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους στο διεθνές περιβάλλον.
Μέσω της καινοτομίας μπορούμε να έχουμε μείωση του κόστους παραγωγής και μια υψηλή προστιθέμενη αξία για τα αγροτικά μας προϊόντα. Η αξιοποίηση της γνώσης από τους Έλληνες αγρότες μπορεί να βοηθήσει και στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και απαιτείται συνεργασία όλων των επιστημόνων, των γεωργικών συμβούλων, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων με τους Έλληνες αγρότες, ώστε να συμβάλουμε στην αύξηση του εργατικού δυναμικού και του εισοδήματος των αγροτών, στη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, στη βιώσιμη διαχείριση των πόρων του περιβάλλοντος και γενικότερα στην καλύτερη προσφορά των αγροτικών προϊόντων προς το καταναλωτικό κοινό.
Βασίλης Κόκκαλης, βουλευτής Λάρισας και πρώην υφυπουργός ΑΑΤ
«Χρειάζεται εκπαίδευση και εξειδικευμένη κατάρτιση»
Η καλλιεργούμενη γη, ειδικά υπό την πίεση της κλιματικής αλλαγής, φαντάζει πλέον στο μυαλό ως ένα αγαθό του οποίου η επάρκεια απειλείται. Υπό αυτές τις συνθήκες, ενισχύεται η σημασία της ενσωμάτωσης καινοτόμων τεχνολογιών στην αγροτική καθημερινότητα. Η μετατροπή δηλαδή της σημερινής προσέγγισης στη γεωργική πρακτική στη νέα περίοδο της ευφυούς γεωργίας.
Για να μπορέσουν, όμως, οι αγρότες μας να αφομοιώσουν και να εφαρμόσουν τις πρακτικές της ευφυούς γεωργίας, είναι κρίσιμο να λάβουν όσο το δυνατόν περισσότερη εκπαίδευση και εξειδικευμένη κατάρτιση. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύσαμε στον βαθμό του δυνατού το Μέτρο των Νέων Αγροτών εντός του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 και τοποθετήσαμε στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων μας την αξιοποίηση των δομών εκπαίδευσης στον πρωτογενή τομέα. Χαρακτηριστικά αναφέρω το παράδειγμα της δημιουργίας γαλακτοκομικής σχολής στην Ελασσόνα, τη δημιουργία φορέα αξιοποίησης της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής Λάρισας, αλλά και του αναμορφωμένου προγράμματος του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ) στο Κτήμα Συγγρού στην Αθήνα.
Η πολιτική στήριξη που προσφέραμε από τα κυβερνητικά έδρανα στήριξαν έμπρακτα τον καθημερινό μόχθο του παραγωγού, δίνοντας διέξοδο στα χρόνια προβλήματα παραγωγής και βιωσιμότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Σταμάτης Κουρούδης, πρόεδρος των Θρακικών Εκκοκκιστηρίων
«Μετρήσιμες αποδείξεις για τα αγροεφόδια που χρησιμοποιούνται»
Οι νέες τεχνολογίες σαφέστατα και μπορούν να βοηθήσουν και σε πολλά πράγματα είναι μονόδρομος, τόσο όσον αφορά τη μείωση του κόστους παραγωγής όσο και την αύξηση της στρεμματικής απόδοσης. Δηλαδή, με λιγότερα χρήματα να έχουμε περισσότερο προϊόν. Και βέβαια, πέραν τούτου, η ευφυής γεωργία βοηθάει και στη βελτίωση της ποιότητας, αλλά και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Ως επιχείρηση, έχουμε ρίξει ιδιαίτερο βάρος στο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Αυτό που θα απασχολήσει τα επόμενα χρόνια κατά κόρον τη γεωργία παγκοσμίως είναι η αντίφαση ανάμεσα στην κάλυψη των αναγκών του ολοένα αυξανόμενου πληθυσμού μέσω των ίδιων εκτάσεων που υπάρχουν και σήμερα και μάλιστα μειωμένες. Θα πρέπει πραγματικά να κάνουμε βέλτιστη χρήση όλων των πηγών και αυτό δεν μπορεί να γίνει με τον τρόπο που γινόταν μέχρι σήμερα. Θα πρέπει να κάνουμε τη σωστή παρέμβαση, στη σωστή στιγμή, στο σωστό σημείο και στη σωστή ποσότητα και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την ευφυή γεωργία.
Το θέμα είναι ότι για να φτάσουμε στη βέλτιστη λύση χρειάζεται και μια εμπειρία στην πράξη. Εμείς ήδη φέτος εφαρμόζουμε την ευφυή γεωργία στο βαμβάκι για τρίτη χρονιά και βλέπουμε ότι φέτος τα αποτελέσματα είναι πολύ πιο προχωρημένα σε σχέση με τις δύο προηγούμενες χρονιές. Τα δεδομένα που μαζεύονται δημιουργούν μία βάση δεδομένων για κάθε χωράφι, τα οποία μπορεί κανείς μετά να τα αξιοποιήσει πολύ καλύτερα με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια για να ξέρει τι συμβαίνει, τόσο για την άρδευση όσο και τη θρέψη. Η ευφυής γεωργία βοηθάει πολύ και στις πιστοποιήσεις, δηλαδή στο να δημιουργήσουμε δείκτες με τους οποίους να κερδίζουμε την εμπιστοσύνη του καταναλωτή, αποδεικνύοντας ότι δεν λέμε αερολογίες όταν λέμε ότι λάβαμε υπόψη μας το περιβάλλον. Οι αποδείξεις είναι μετρήσιμες μέσω της ευφυούς γεωργίας για τα αγροεφόδια που έχουν χρησιμοποιηθεί.
Μαριάννα Σκυλακάκη, managing partner της διαΝΕΟσις
«Τίθεται η βάση για την ανάπτυξη συνεργατικών σχημάτων»
Οι νέες τεχνολογίες και η ψηφιοποίηση μπορούν ασφαλώς να αλλάξουν την εικόνα του αγροδιατροφικού τομέα και στη χώρα μας. Για αρχή, καθιστούν ρεαλιστική την εφαρμογή της λεγόμενης γεωργίας ακριβείας (precision agriculture), ενός συστήματος παραγωγής αγροτικών προϊόντων που στηρίζεται στη διαχείριση των εισροών σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της εκάστοτε καλλιέργειας, ακόμα και του εκάστοτε φυτού.
Το να μπορείς, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, να παρακολουθείς και να προσαρμόζεις την παραγωγή σου σε μικρο-επίπεδο, επιλέγοντας στις κατάλληλες ποσότητες λιπάσματα, φυτοφάρμακα, νερό και σπόρους, στους κατάλληλους χρόνους, όπως επίσης να επεμβαίνεις έγκαιρα και με ακρίβεια σε ό,τι αφορά τη φυτοπροστασία, επιτρέπει να αυξήσεις την παραγωγικότητά σου.
Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών βοηθά, επίσης, στην εμπορία των αγαθών αυτών, προσφέροντας καλύτερη γνώση των εξελίξεων των διεθνών αγορών και τη δυνατότητα να προσαρμόσει κανείς την προσφορά στη ζήτηση πιο αποτελεσματικά. Παράλληλα, οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να θέσουν άλλες βάσεις και σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη συνεργατικών σχημάτων στον αγροδιατροφικό τομέα, μέσα από την υιοθέτηση εργαλείων που ενισχύουν τη διαφάνεια, διευκολύνουν τη συλλογή πληροφοριών, αλλά και τη διάχυση βέλτιστων πρακτικών και ενημερώσεων που είναι χρήσιμες για τα μέλη ενός συνεργατικού σχήματος.
Τέλος, η ψηφιοποίηση του αγροτικού τομέα μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο και στην καταπολέμηση της μαύρης οικονομίας και της φοροδιαφυγής, μέσα από έναν καλύτερο έλεγχο των εισροών, αλλά και την ευκολότερη καταγραφή των αγροτεμαχίων που καλλιεργούνται.
Νικόλαος Παυλονάσιος, αντιπρόεδρος της ΠΕΝΑ
«Οι νέοι αγρότες αγκαλιάζουν την
ευφυή γεωργία»
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η παραγωγικότητα βελτιώνεται μέσω της τεχνολογίας και της εφαρμογής μεθόδων ευφυούς γεωργίας. Οι νέοι αγρότες ειδικά, η ΠΕΝΑ, αγκαλιάζουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία έχει να κάνει με την ευφυή γεωργία και την ανάπτυξη της τεχνολογίας στον αγροτικό χώρο, όχι μόνο γιατί είμαστε νέοι και έχουμε την προδιάθεση να εφαρμόσουμε οποιαδήποτε καινοτομία, αλλά γιατί έχουμε δει στην πράξη ότι οποιαδήποτε από τις νέες μεθόδους και τις καινοτομίες εφαρμοστεί σωστά, με σωστή καθοδήγηση και πλήρη ενημέρωση και κατάρτιση μπορεί να κάνει τη δουλειά μας πιο αποδοτική. Μπορούμε να εξοικονομήσουμε πόρους, αλλά και να κάνουμε την εκμετάλλευσή μας πιο παραγωγική γλυτώνοντας παράλληλα κόπο, χρόνο και χρήμα. Αυτό που θεωρούμε ότι είναι υπερβολικά σημαντικό για την Ελλάδα και δένει με την προτεραιότητα που έχει θέσει η ΠΕΝΑ για τα επόμενα χρόνια που είναι η επιμόρφωση και η κατάρτιση, είναι ότι ακόμα για κάποιους η ευφυής γεωργία αποτελεί ένα αδιόρατο σύννεφο. Εμείς αυτό που θέλουμε είναι να ενημερωθούν οι αγρότες για τις εφαρμογές της ευφυούς γεωργίας και τα οφέλη που μπορεί να τους φέρει. Ακόμα ένα στοιχείο που αποτελεί ιδιαιτερότητα της Ελλάδας είναι ότι χρειαζόμαστε την ευφυή γεωργία ακόμα περισσότερο, γιατί έχουμε τεράστια ποικιλομορφία εδαφών και κλιματικών συνθηκών, άρα χρειαζόμαστε μεγαλύτερη πληροφόρηση για το τι συμβαίνει στο χωράφι μας. Και το γεγονός ότι έχουμε κατακερματισμένο κλήρο, μικρές εκμεταλλεύσεις μας κάνει να χρειαζόμαστε μια πιο συλλογική υποστήριξη για οποιαδήποτε τέτοια εφαρμογή.
Άγγελος Πατάκας, διευθυντής Εργαστηρίου Φυτικής Παραγωγής στο Πανεπιστήμιο Πάτρας
«Μεγιστοποίηση της αγροτικής παραγωγής»
Είναι γενικά αποδεκτό ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η γεωργία διεθνώς συνίσταται στην ανάγκη σημαντικής αύξησης της παραγωγικότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι διατροφικές ανάγκες του ολοένα και αυξανόμενου πληθυσμού. Προς την κατεύθυνση αυτή, η συμβολή της γεωργίας ακριβείας, η οποία επιτρέπει τη μεγιστοποίηση της αγροτικής παραγωγής με ταυτόχρονη μείωση των χρησιμοποιούμενων εισροών (αρδευτικό νερό, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ενέργεια κ.ά.) έχει αποδειχθεί εξαιρετικά πολύτιμος. Με τη χρησιμοποίηση ενός πλέγματος σύγχρονων εργαλείων, αισθητήρων και μεθοδολογιών, η γεωργία ακριβείας παρέχει στον παραγωγό ακριβή και αξιόπιστα δεδομένα που του επιτρέπουν να λαμβάνει ορθές αποφάσεις, όσον αφορά τις κυριότερες καλλιεργητικές εργασίες (λίπανση φυτοπροστασία, άρδευση, εποχή σποράς κ.λπ.), βελτιώνοντας έτσι σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους. Δεν θα πρέπει, άλλωστε, να παραβλεφθεί ότι η λήψη ορθών αποφάσεων αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα βελτίωσης της αποτελεσματικότητας διαχείρισης και, συνεπώς, της απόδοσης των καλλιεργειών.
Θανάσης Δεδούσης, γενικός διευθυντής στο «Πολυαγρόκτημα ΓΗ μας»
«Πρόληψη και έλεγχος σε όλα τα στάδια παραγωγής βιολογικών προϊόντων»
Οι τεχνολογίες που εφαρμόζονται στο «Πολυαγρόκτημα Γη μας» καλύπτουν την ενότητα της εφαρμογής ευφυούς γεωργίας στην κατηγορία των βιολογικών λαχανικών σε όλα τα στάδια από την παραγωγή μέχρι τη συσκευασία των προϊόντων. Ο στόχος είναι να αυξηθεί ο έλεγχος της καλλιέργειας με τελικό αποτέλεσμα τη βελτίωση της παραγωγικότητας. Για να επιτευχθεί αυτό, κάθε σημείο του κτήματός μας έχει αποκτήσει τη δική του ταυτότητα. Γνωρίζουμε δηλαδή, μέσω στοιχείων που καταγράφονται, κάθε διαδικασία που έχει πραγματοποιηθεί στο συγκεκριμένο αγροτεμάχιο και έχουμε πλήρη ιχνηλασιμότητα από την παραγωγή μέχρι και το τελικό στάδιο της συσκευασίας.
Το κτήμα είναι εξοπλισμένο, επιπλέον, με αισθητήρες που καταμετρούν την ακριβή ποσότητα νερού, αέρα, θερμοκρασίας, υγρασίας και ηλιακής ακτινοβολίας, καθώς και με αισθητήρες στο φύλλωμα των καλλιεργειών, προκειμένου να μπορούμε να επέμβουμε άμεσα κατά την ανάπτυξη της καλλιέργειας. Μέσα από αυτήν την άμεση γνώση και ενημέρωση διαμορφώνονται οι ιδανικές φυσικές συνθήκες, ώστε να αναπτύσσονται σωστά οι καλλιέργειες.
Ειδικά στην παραγωγή της βιολογικής γεωργίας και έχοντας «υψηλή πίεση» από την κλιματική αλλαγή τα τελευταία χρόνια, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει έλεγχος σε όλα τα στάδια παραγωγής, καθώς η πρόληψη είναι πολύ καλύτερη από την καταπολέμηση. Με την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, είμαστε σε θέση να παράγουμε ποιοτικά βιολογικά προϊόντα και να τηρούμε το χρονοδιάγραμμα διάθεσης των προϊόντων μας στους πελάτες μας.
Οι πρακτικές εφαρμογές της ευφυούς γεωργίας στην Ελλάδα
Παραγωγοί, γεωπόνοι, συνεταιρισμοί και φορείς παροχής συμβουλών είναι αυτοί που καλύτερα από όλους μπορούν να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο οι νέες τεχνολογίες συμβάλλουν πρακτικά στη βελτίωση της παραγωγικότητας. Και αυτό ακριβώς κάνουν μέσα από τις σελίδες της «ΥΧ», κάθε εβδομάδα. Άνθρωποι του αγροδιατροφικού τομέα που χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες ευφυούς γεωργίας και έχουν ήδη δει οφέλη στις καλλιέργειες ανά την Ελλάδα μοιράζονται την εμπειρία τους και τα αποτελέσματα που έχουν καταγραφεί.
Εύη Ψούνου-Προδρόμου, παραγωγός ελαιολάδου, συνιδρύτρια Yanni’s Olive Grove
«Αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ελαιολάδου στις αγορές»
«Έχουμε καταφέρει να μειώσουμε το κόστος παραγωγής κατά 30%, αλλά και να αυξήσουμε παράλληλα τις πωλήσεις των προϊόντων μας. Στο καλλιεργητικό κόστος της ελιάς έχουμε μία πολύ μεγάλη μείωση, η οποία είναι πάνω από 30%. Το βασικότερο, όμως, είναι ότι έχουμε μειώσει το αρδευτικό κόστος, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τη Χαλκιδική, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το νερό. Ως εταιρεία τυποποίησης ελαιολάδου και ελιάς αποφασίσαμε αυτό το κέρδος να το δώσουμε στο προϊόν. Αυτό είχε ως συνέπεια να μειωθεί η τιμή του προϊόντος, οπότε να γίνει πολύ πιο ανταγωνιστικό. Καταφέραμε με αυτόν τον τρόπο να αρχίσουμε να πουλάμε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες».
Κατερίνα Δηνώρη, γεωπόνος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Επισκοπής
«Μείωση του κόστους παραγωγής κατά 20% από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής και πιο ανθεκτικά ακτινίδια στο ράφι»
«Μέσα σε έναν χρόνο είδαμε μείωση στο κόστος παραγωγής κατά 20% στην καλλιέργεια του ακτινιδίου, καθώς παλαιότερα γίνονταν ψεκασμοί εμπειρικά, ενώ το τελευταίο διάστημα, λόγω των στοιχείων που μας παρέχονται από το σύστημα ευφυούς γεωργίας gaiasense, γίνονται στοχευμένα και μόνο όταν στο περιβάλλον του φυτού έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες για την κάθε ασθένεια.
Το ίδιο ισχύει και για τις αρδεύσεις, τις οποίες εφαρμόζουμε όταν πραγματικά τις έχει ανάγκη το φυτό και με την ποσότητα που χρειάζεται. Η μείωση των ψεκασμών και των αρδεύσεων όχι μόνο δεν μείωσε την παραγωγή, αλλά έδωσε ένα προϊόν πολύ πιο ποιοτικό και ανθεκτικό στο ράφι. Εντοπίσαμε βελτίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των προϊόντων».
Άκης Γιαννακάκης, παραγωγός ροδάκινου Βέροια
«Καταφέραμε να προστατευτούμε από τον εξώασκο στα ροδάκινα»
«Οι νεότεροι κυρίως παραγωγοί ροδάκινου στην περιοχή της Βέροιας έχουμε την άποψη ότι με την ευφυή γεωργία υπάρχουν στοχευμένες πληροφορίες που παλαιότερα μας έλειπαν. Οι στοχευμένες αυτές πληροφορίες μας έχουν προσφέρει οικονομία στο νερό, αλλά και στους ψεκασμούς. Κάποιοι χειρισμοί που γίνονταν εμπειρικά παλαιότερα, πλέον γίνονται με στοιχεία. Στον εξώασκο, για παράδειγμα, θέλαμε να είναι καλυμμένο το δέντρο ανά πάσα στιγμή, ενώ δεν χρειαζόταν στην ουσία, γιατί δεν συνέτρεχαν λόγοι υγρασίας ή βροχόπτωσης.
Με το σύστημα ευφυούς γεωργίας gaiasense πλέον γνωρίζουμε σε τι επίπεδο βρίσκεται η υγρασία και οι συνθήκες ανάπτυξης του μύκητα. Επομένως, γνωρίζουμε πότε να επέμβουμε και εμείς. Γλυτώνουμε, δηλαδή, άσκοπους ψεκασμούς και έχουμε καταφέρει παράλληλα να προστατευτούμε. H χρήση ευφυών συστημάτων είναι απαραίτητη, ώστε να καταφέρει μία καλλιέργεια να είναι βιώσιμη στο μέλλον».
Αστέριος Νάνος, γεωπόνος της Οργάνωσης Παραγωγών Κελυφωτών Αγροτικού Συνεταιρισμού Ένωση Ελασσόνας
«Υψηλότερη τιμή στο αμύγδαλο σε όλη την περιφέρεια»
«Εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο των ξηρών καρπών ξεκινούν πάντα με εμάς να διαπραγματεύονται την τιμή του αμυγδάλου, που παίζει καθοριστικό ρόλο για όλη την περιφέρεια.
Οι εταιρείες γνωρίζουν την ποιότητα του προϊόντος που παράγουμε και η οποία, εκτός των άλλων, οφείλεται στην εφαρμογή συστήματος ευφυούς γεωργίας gaiasense. Με αυτόν τον τρόπο, έχουμε καταφέρει να πουλήσουμε στην υψηλότερη τιμή σε όλη την περιφέρεια».
Παντελής Γιαλιάς, καλλιεργητής αμπελιού, Χίος
«Έγκαιρη προειδοποίηση για βέλτιστη φυτοπροστασία»
«Η άμεση προειδοποίηση για την πρόληψη από τις ασθένειες είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα που δίνει το σύστημα ευφυούς γεωργίας gaiasense. Για μένα, η έγκαιρη πρόληψη των ασθενειών, που προσφέρει το σύστημα, είναι πιο σημαντική και από τη μείωση του κόστους παραγωγής. Πριν από τρία χρόνια χάσαμε όλη μας την παραγωγή από το ωίδιο. Ήταν μια πολύ κακή εμπειρία, καθώς στο τέλος δεν καταφέραμε να σώσουμε την παραγωγή.
Σήμερα, με την εφαρμογή του συστήματος μπορούμε να δράσουμε πριν εμφανιστεί η ασθένεια σε σχέση με το παρελθόν που περιμέναμε να δημιουργηθεί το θέμα και μετά να δούμε τι θα κάνουμε. Τέτοιου είδους συστήματα, που προσφέρουν προστασία κατά των ασθενειών, αλλά και πλεονεκτήματα για το σύνολο της καλλιέργειας, θα έπρεπε να εφαρμοστούν ευρέως στην Ελλάδα».
Μάνος Σδράκας, διευθυντής της εταιρείας αγροτικών συμβουλών Novaplan
«Αποτελεσματική αντιμετώπιση του πολυτεμαχισμού φυτειών
της κερασιάς»
«Η ευφυής γεωργία είναι ένας από τους τρόπους για να λάβουμε ορθές αποφάσεις, οι οποίες θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο παραγόταν το κεράσι τα προηγούμενα χρόνια, με τελικό στόχο τη συνολική βελτίωση και την αποφυγή της στασιμότητας, η οποία δεν επιτρέπει την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων τέτοιου είδους καλλιεργειών.
Επίσης, ακόμα ένα ζήτημα είναι ότι ο κατακερματισμός των καλλιεργειών, χωρίς τη χρήση συστημάτων ευφυούς γεωργίας, δεν είναι διαχειρίσιμος, αφού ο γεωπόνος οδηγείται σε γενικότητες για το σύνολο των αγροτεμαχίων, καθώς δεν έχει ακριβή στοιχεία. Το σύστημα gaiasense, το οποίο έχει κατασκευαστεί για να ανταποκρίνεται στις ελληνικές ανάγκες, μπορεί να δώσει δεδομένα για κάθε ένα από τα αγροτεμάχια αυτά».
Πηγή: ypaithros.gr