Στη λήψη επιπλέον µέτρων για τη στήριξη των νέων αγροτών µε την εφαρµογή της νέας ΚΑΠ προσανατολίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, µε στόχο να επιτευχθεί η ηλικιακή ανανέωση και ενδυνάµωση του αγροτικού πληθυσµού στα κράτη-µέλη της ΕΕ. Προς αυτή την κατεύθυνση, εξάλλου, είναι διατυπωµένο και το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, λίγο πριν από την έλευση του νέου έτους, προκειµένου να αρθούν τα εµπόδια που περιορίζουν την είσοδο των νέων ανθρώπων στη γεωργία και να βελτιωθεί το υπάρχον καθεστώς.
Αποκαλυπτική είναι η πρόσφατη ανασκόπηση της Κοµισιόν, σύµφωνα µε την οποία καταγράφεται η σχεδόν καθολική παρουσία των παραγωγών ηλικίας άνω των 45 ετών στον αγροτικό τοµέα (εκπροσωπούν το 79% του αγροτικού πληθυσµού στην ΕΕ). Είναι ενδεικτικό ότι µόνο το 6% των Ευρωπαίων αγροτών δεν ξεπερνά σήµερα την ηλικία των 35 ετών, ενώ οι αγρότες ηλικίας από 35 έως 44 ετών εκπροσωπούν το 15% του συνόλου. Το µεγαλύτερο κοµµάτι της ποσοστιαίας πίτας, δηλαδή το 31%, καλύπτουν ουσιαστικά οι άνω των 65 ετών!
Η αλήθεια είναι ότι τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης άρχισαν ουσιαστικά να εφαρµόζουν πολιτικές υπέρ των νέων αγροτών από την προγραµµατική περίοδο 2007-2013, αυξάνοντας στη συνέχεια την άµεση οικονοµική στήριξή τους κατά την τρέχουσα περίοδο 2014-2020, µέσω των δύο Πυλώνων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Στην έκτη θέση η Ελλάδα σε ενισχύσεις
Σύµφωνα µε την επισκόπηση της Κοµισιόν, την περίοδο 2007-2013 η οικονοµική στήριξη από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Εγγυήσεων προς τους νέους αγρότες ανήλθε στα 3,23 δισ. ευρώ (πρώτος Πυλώνας), ενώ για την προγραµµατική περίοδο 2014-2020 η ενίσχυση ανέρχεται συνολικά σε 6,42 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,62 δισ. από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Εγγυήσεων και 3,80 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Αγροτικής Ανάπτυξης (Πυλώνες 1 και 2). Από το 2007 έως το 2020, τα χρήµατα που εγκρίθηκαν υπέρ των νέων αγροτών βρίσκουν τη Γαλλία στην πρώτη θέση µεταξύ των κρατών-µελών της Ένωσης όσον αφορά τα ποσά ενίσχυσης. Από την επισκόπηση προκύπτει ότι η µεγαλύτερη οικονοµική ενίσχυση δίδεται µέσω του δεύτερου Πυλώνα της ΚΑΠ. Έπονται η Ισπανία, η Πολωνία και η Ιταλία, ενώ η Ελλάδα καταλαµβάνει την 6η θέση, αναφορικά µε τις ενισχύσεις που δέχεται για την περίοδο 2007-2020 από τα Ευρωπαϊκά Ταµεία. Και για την Ελλάδα, ο δεύτερος Πυλώνας, που χρηµατοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Αγροτικής Ανάπτυξης, αποτελεί την κύρια πηγή στήριξης των νέων αγροτών.
Προτάσεις
Στόχος του παρόντος προγράµµατος είναι η πληθυσµιακή αναζωογόνηση της υπαίθρου µε την εγκατάσταση νέων ανθρώπων κάτω των 40 ετών µέσω της παροχής κινήτρων, προκειµένου να διευκολυνθεί η αρχική τους εγκατάσταση και η διαρθρωτική προσαρµογή των εκµεταλλεύσεών τους µε την υποβολή επιχειρηµατικού σχεδίου, γεγονός που θα συµβάλει θετικά τόσο στην απασχόληση, όσο και στη διατήρηση του πληθυσµού στην ύπαιθρο. Επετεύχθη τελικά ο στόχος; Από τις επισηµάνσεις τουλάχιστον της Κοµισιόν, προκύπτει ότι τα µέτρα που έχουν προγραµµατιστεί δεν είναι αρκετά. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην επισκόπησή της, καταλήγει σηµειώνοντας την ανάγκη προσέλκυσης νέων στον αγροτικό τοµέα. Μάλιστα, καταθέτει και τις δικές της προτάσεις, στο πλαίσιο του διαλόγου που έχει ανοίξει για το µέλλον της ΚΑΠ. Για την Κοµισιόν, η επόµενη ΚΑΠ πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην ανανέωση των γενεών και στη συνεκτικότητα της εφαρµογής των δράσεων της ΕΕ και των κρατών-µελών, µε κοινό παρονοµαστή για παράδειγµα το σύστηµα φορολογίας, κληρονοµιάς κ.ά. Επίσης, η Κοµισιόν προτείνει την εφαρµογή ενός ενιαίου, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, συστήµατος υποστήριξης των νέων αγροτών κατά την πρώτη εγκατάσταση, αλλά και στη διερεύνηση τρόπων προκειµένου να διευκολυνθεί η διαδοχή στον αγροτικό τοµέα.
Η θέση του Ευρωκοινοβουλίου
Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισµά του, αν και χαιρετίζει τις πρόσφατες µεταρρυθµίσεις, διατυπώνει µια σειρά συστάσεων τόσο προς την Κοµισιόν και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο όσο και προς τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών-µελών.
Μεταξύ άλλων, το Ευρωκοινοβούλιο συνιστά την αύξηση του ανώτατου ορίου εθνικής χρηµατοδότησης, πάνω από το 2%, για τους νέους αγρότες και αλλαγή στις δόσεις πληρωµών για να δοθεί µεγαλύτερη ευελιξία στους Ευρωπαίους γεωργούς. Επιπλέον, επισηµαίνει την ανάγκη να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους στις πηγές χρηµατοδότησης, όπως για παράδειγµα, µέσω επιδοτούµενων επιτοκίων στα δάνεια, και προτρέπει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων να προχωρήσουν στη δηµιουργία νέων χρηµατοδοτικών µέσων αποκλειστικά για τους νέους αγρότες σε όλα τα κράτη-µέλη.
Παράλληλα, και µε δεδοµένο ότι το µεγαλύτερο πρόβληµα στην ΕΕ αποτελεί η δυσκολία πρόσβασης των νέων στη γη, το Κοινοβούλιο προτείνει τη θέσπιση νοµοθετικών µέτρων που αφενός θα διευκολύνουν τις υπηρεσίες κληρονοµικής διαδοχής, αφετέρου θα δώσουν κίνητρα στους παλαιότερους να µεταβιβάσουν τις εκµεταλλεύσεις τους. Επισηµαίνει, δε, πως απαιτείται επαναδιατύπωση του ορισµού του ενεργού γεωργού.
Τέλος, σηµειώνει πως είναι ανάγκη να αναπτυχθούν σύγχρονες καινοτόµες γεωργικές πρακτικές και να προσφέρονται περισσότερες ευκαιρίες κατάρτισης στους νέους γεωργούς. Για τον λόγο αυτόν, ζητά να αυξηθεί ο προϋπολογισµός επαγγελµατικής κατάρτισης στις αγροτικές περιοχές.